ชื่อวิทยาศาสตร์ : Eryngium foetidum L.
ชื่อภาษาอังกฤษ : Sawtooth corianser, Spiny coriander, long coriander, Culantro
ชื่อพ้อง : Eryngium antihystericum Rottler
วงศ์ : Umbelliferae (Apiaceae)
ชื่อพื้นเมืองอื่น : ผักชีดอย (เชียงใหม่,เหนือ) มะและเด๊าะ (กะเหรี่ยง แม่ฮ่องสอน) หอมป้อมกุลา (เหนือ) ผักหอมเป (อีสาน)
ลักษณะ : ไม้ล้มลุก อายุสองฤดูกาลหรือสองปี ต้นมีกลิ่นเฉพาะตัว ไม่มีขน สีเขียวอ่อนถึงเขียวเข้ม สูงถึง 80 เซนติเมตร ปกติมีกิ่งเดียว รากหลักรูปกระสวยยาว ลำต้นสั้น เป็นร่อง ยืดยาวก่อนออกดอก ใบกระจุกแบบกุหลาบซ้อน เรียงเวียน มีก้านใบสั้นหรือไม่มี ใบรูปใบหอกถึงรูปไข่หรือหัวกลับยาว ขนาดกว้าง 1-4 เซนติเมตร ยาว 5-30 เซนติเมตร ขอบใบจักฟันเลื่อย ปลายจักมีหนามแหลมเล็ก ๆ ช่อดอกแบบซี่ร่ม รูปคล้ายแบบเชิงลด ออกเป็นกระจุกบนก้านที่ยื่นยาวจากกลางยอดของกลุ่มใบ ดอกย่อยมีจำนวนมาก เรียงเป็นช่อกระจุกซ้อน ที่ปลายช่อหรือแขนง กลีบดอกมี 5 กลีบ รูปขอบขนานแกมรี ปลายโค้ง สีขาวแกม
สรรพคุณ : ใบ ใช้ปรุงรสและดับกลิ่นคาวในอาหาร น้ำต้มหรือน้ำคั้นจากใบ ใช้เป็นยาระบาย แก้หวัด แก้ไข้ ช่วยกระตุ้นร่างกาย น้ำต้มจากราก ใช้ขับเหงื่อ ขับปัสสาวะ แก้ไข้ และกระตุ้นร่างกาย น้ำต้มจากทั้งต้น ใช้บำรุงกำหนัด
|